Përfitimet Shëndetësore të Qepëve

Qepët janë pjesë e familjes allium të perimeve dhe bimëve, të cilat përfshijnë edhe hudhra të reja, hudhrat, qepë të reja dhe presh. Perimet e alliumit janë kultivuar me shekuj për shijen e tyre karakteristike dhe për vetitë e tyre medicinale.

Qepët mund të ndryshojnë nga madhësia, forma, ngjyra dhe aroma. Llojet më të zakonshme janë qepët e kuqe, të verdhë dhe të bardhë. Shijet perfshijnë e ëmbël dhe e lëngshme e thartë, me aromë pikante, shpesh në varësi të sezonit në të cilin ata janë rritur dhe konsumuar.

Vlerësohet se 48 bilionë kg qepë janë korrur çdo vit, në mbarë botën. 

Përfitimet e mundshme shëndetësore të konsumimit të qepëve përfshijnë uljen e rrezikut të disa llojeve të kancerit, përmirësimin e humorit dhe ruajtjen e shëndetit të lëkurës dhe flokëve.

Fakte të shpejta mbi qepët:

• Qepët janë përdorur si ushqim për mijëra vjet; në Egjiptin e lashtë, ato u adhuruan dhe u përdorën në ritualet e varrimit.
• Qepët kanë shumë përfitime shëndetësore duke përfshirë reduktimin e rrezikut të obezitetit, sëmundjeve të zemrës dhe kancerit.
• Ato janë të pasura me vitamina, minerale dhe antioksidantë.
• Përfshirja e qepëve në dietë është shumë e thjeshtë, duke përdorur mënyra të ndryshme për t’u përgatitur dhe gatuar në ushqime të rregullta.

Përfitimet

Konsumi i frutave dhe perimeve të të gjitha llojeve është shoqëruar me një rrezik të reduktuar të shumë gjendjeve të lidhura me jetesën.

Shumë studime kanë sugjeruar se rritja e konsumimit të ushqimeve të mbjellura të tilla si qepët zvogëlon rrezikun e diabetit dhe sëmundjeve të zemrës.

Ushqimet bimore gjithashtu promovojnë ngjyrë më të mirë të fytyrës dhe flokë më të shëndetshëm, rritjen e energjisë dhe peshën e përgjithshme më të ulët.

Kancer

Perimet Allium janë studiuar gjerësisht në lidhje me kancerin, veçanërisht kancerin e stomakut dhe ate kolorektal. Efektet e tyre të dobishme dhe parandaluese kanë të ngjarë të jenë si pasojë e përmbajtjes  së tyre organosulfure.
Mekanizmi i saktë me të cilin këto perime pengojn kancerin është e panjohur, por hipotezat përfshijnë ndalimin e rritjes së tumorit, mutagjenezës dhe parandalimin e formimit të radikalit të lirë. Qepët gjithashtu janë një burim i vitaminës C antioksidante që ndihmon në luftën kundër formimit të radikalëve të lirë që shkaktojnë kancer.

Kanceri i zorrës së trashë

Futja e lartë e fibrave nga të gjitha pemët dhe perimet shoqërohet me një rrezik më të ulët të kancerit kolorektal. Një studim tregoi se konsumimi i më shumë se 7 porcioneve të qepëve në javë u shoqërua me rënie të kancerit kolorektal.

Kanceri i prostatës

Një studim krahasues ka gjetur se me konsumimin më të lartë të perimeve allium kishte rrezik më të ulët të kancerit të prostatës.

Kanceri i stomakut dhe esofageal

Përdorimi i shpeshtë i perimeve allium zvogëlon rrezikun e kancerit esofageal dhe kancerit te stomakut. Disa studime të bazuara në anketa kanë paraqitur ndikimet e mundshme mbrojtëse nga konsumimi i aliumeve.

Gjumi dhe humori

Foliatet e gjetura në qepë mund të ndihmojnë në uljen e depresionit. Homocisteina e pengon arritjen e gjakut dhe lëndëve të tjera ushqyese në tru dhe foliati pengon formimin e këtij kimikati. Homocisteina e tepërt gjithashtu interferon me prodhimin e hormoneve që të bëjnë të ndihesh mirë si serotonina, dopamina dhe norepinefrina, që e rregullojnë jo vetëm humorin, por gjithashtu edhe gjumin dhe oreksin.

Lëkura dhe flokët

Qepët janë të pasura me vitaminën C, e cila është e nevojshme për ndërtimin dhe mirëmbajtjen e kolagjenit, i cili siguron strukturën e lëkurës dhe të flokëve.

Vlerat ushqyese

Qepët përmbajnë sasi të mëdha të lëndëve ushqyese, që do të thotë se ato janë të ulëta në kalori, por janë të larta në përbërës si vitamina, minerale dhe antioksidantë.

Një tas me qepë të copëtuar përmban rreth 64 kalori, 15 gram karbohidrate, 0 gram yndyrë, 0 gram të kolesterolit, 3 gram fibra, 7 gram sheqer, 2 gram të proteinave dhe 10 përqind ose më shumë të vlerës ditore per vitamina C, vitamina B-6 dhe mangan.

Gjithashtu qepët përmbajnë sasi të vogla të kalciumit, hekur, folate, magnez, fosfor, kalium dhe antioksidantë të kuercetinit dhe sulfurit.

Rreziqet

Rreziqet e konsumimit të qepëve janë minimale. Megjithatë, si me ushqime të tjera që mund të jenë të shëndetshme, mbipërdorimi vjen me rreziqe të mundshme shëndetësore. Pacientët me alergji mund të kenë gjithashtu problem me konsumimin e qepëve.

Është dieta ose stili i përgjithshëm i të ngrënit që është më i rëndësishëm në parandalimin e sëmundjeve dhe arritjen e shëndetit të mirë. Është më mirë të hani një dietë me shumëllojshmëri sesa të përqëndroheni në ushqime individuale për çelësin e shëndetit të mirë.

Qepë në dietë

Kërkoni qepë të thata dhe të forta me pak ose pa aromë para se t’i largoni lëvoren.

Shtimi i qepëve ne receta gatimi është një mënyrë e shkëlqyer për të shtuar shije në pjatë pa shtuar kalori shtesë, yndyrë ose natrium.

Ato janë një lëndë e parë në shumë kuzhina dhe përputhen mirë me shumicën e vakteve. Ato mund të copëtohen dhe të përdoren si një kripë për sanduiçe ose sallata dhe të shtohen në salca.

Recetat që përfshijnë qepë si përbërës kryesor përfshijnë:

• Supë franceze me qepë
• Qepë bhaji
• Qepë në lulëzim
• Ato mund të fërgohen, të pjeken në skarë ose të karamelizohen,

Qepët dhe lotët në sy

Qepët janë të njohur për t’iu bërë me lot kur i thërmoni ose i preni ato. Kjo është për shkak të pranisë së një gazi të quajtur syn-Propanethial-S-oksid.

Ky është një materie e lëngshme që vepron sikur ajo që quhet një agjent lotsjellës – diçka që shkakton lot ose djegsim në sy.

Një studim ka sugjeruar se mund të jetë e mundur të zhvillohet një qepë jo-lotsjellëse duke e shuar gjenin e faktorit lotsjellës ndërkohë që rritet rendimenti i tiosulfinatit. Tiosulfinati është përgjegjës për shijen e qepës së freskët.

Janë disa mënyra që ndihmojnë në shmangien e lotëve nga qepa, këto përfshijnë:

• Prerja e qepës në një enë me ujë, kjo do të ndihmonte t’i mbante gazrat larg kontaktit me sy.
• Përdorimi i një ventilatori për nxjerrjen e ajrit, kapaku të shkarkimit apo vetëm hapja e dritares për të siguruar një burim të ajrit të freskët mund t’i parandaloj komponimet nga irritimi i syve.

Prerja e qepës në ujë të rrjedhshëm apo në avull

Duke parë se një qepë që nuk ju bën të qani mund të mos ketë shije aq të mirë, ndoshta është më së miri që thjeshtë t’i përballoni lotët e mundshëm ndërkohë që preni qepën, pasi që ato zakonisht nuk janë të dëmshme.