Megjithatë, tek njerëzit që kalojnë pak kohë jashtë, rezervat e vitaminës D mund të shterohen gradualisht, duke çuar në një numër problemesh shëndetësore me kalimin e kohës.
Simptomat e mungesës së vitaminës D ndryshojnë tek fëmijët, të rriturit dhe të moshuarit.
Rëndësia e vitaminës D për trupin e njeriut
Vitamina D njihet më së miri për ndikimin e saj në shëndetin e kockave, por gjetjet shkencore konfirmojnë se ajo ka edhe shumë funksione të tjera - duke përfshirë një rol në funksionin e muskujve, sistemin imunitar, sistemin nervor dhe shëndetin mendor.
Internistja Helena Orfanos-Boeckel theksoi se sa e rëndësishme është forma e kalcitriolit.
«Nëse na mungon ose e kemi shumë gjatë gjithë kohës, kjo na sëmur rëndë», pohon ai në manualin e tij «Terapia Ushqyese».
Shoqata për Kërkime të Aplikuara të Vitaminave (SAV) thekson gjithashtu se vitamina D është gjithashtu e rëndësishme për metabolizmin nervor dhe mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në psikikë.
Si përcaktohet një mungesë?
Nivelet e vitaminës D përcaktohen me anë të një analize gjaku - duke matur përqendrimin e 25-hidroksivitaminës D. Instituti Robert Koch (RKI) paralajmëron se këto nivele ndryshojnë në varësi të stinës. Një vlerë e ulët e rastit nuk do të thotë gjithmonë një mungesë kronike.
Sipas burimeve të ndryshme, kufijtë janë si më poshtë:
*Nën 20 ng/ml: konsiderohet i mangët (Kai-J. Lüthgens)
*Nën 10 ng/ml: konsiderohet një mangësi serioze
*Mbi 30 ng/ml: minimumi i rekomanduar (Orfanos-Boeckel)
*Mbi 50 ng/ml: shenjë e mundshme e mbidozës (RKI)
Dr. Lüthgens pohon se "askund nuk ka më shumë mosmarrëveshje rreth vlerave referuese sesa për vitaminën D 25-OH".
Simptomat e mungesës tek fëmijët dhe adoleshentët
Tek fëmijët, vitamina D është thelbësore për rritjen e kockave dhe zhvillimin e sistemit imunitar. Mungesa e rëndë dhe kronike mund të shkaktojë rakitizëm, një sëmundje që zbut dhe deformon kockat.
Sipas Institutit Robert Koch dhe manualit të MSD-së, simptomat përfshijnë:
*Çrregullim i rritjes së kockave
*Forcë e reduktuar e muskujve
*Dhimbje muskulore, veçanërisht tek foshnjat
* Ndjeshmëri më e madhe ndaj infeksioneve
*Dhimbje gjatë ecjes, këmbë dhe gjunjë të shtrembëruar
*Tek adoleshentët, mungesa mund të shfaqet edhe nëpërmjet lakimit të shtyllës kurrizore ose dhimbjes gjatë aktivitetit fizik.
Manifestimet tek të rriturit
Në moshë madhore, mungesa e vitaminës D më shpesh ndikon në sistemin kockor dhe muskulor. Sipas manualit të RKI dhe MSD, simptomat përfshijnë:
*Dhimbje dhe ndjeshmëri në kocka
*Deformime të kockave që mbajnë ngarkesë
* Dobësi muskulore dhe humbje e forcës
*Rrezik i shtuar i frakturave
Disa studime e lidhin mungesën kronike me një rrezik në rritje të hipertensionit, diabetit të tipit 2 dhe llojeve të caktuara të kancerit.
Edhe pse një marrëdhënie shkak-pasojë nuk është konfirmuar, nivelet e ulëta të vitaminës D shpesh shihen tek pacientët me këto gjendje.
Simptomatologji më e gjerë sipas burimeve të ekspertëve
Sipas Manualit të Ushqyesve Burgerstein, mungesa afatgjatë e vitaminës D mund të shoqërohet me sa vijon:
*Lëkura dhe flokët: akne, psoriazë, neurodermatit, rënie flokësh, vitiligo
*Shëndeti riprodhues: pjellori e reduktuar, testosteron i ulët, mosfunksionim erektil
Sistemi respirator: infeksione më të shpeshta, COPD, probleme te foshnjat e parakohshme
*Trakti gastrointestinal: sëmundje inflamatore të zorrëve, gastrit, infeksione nga H. pylori
*Mëlçia: mëlçi yndyrore joalkoolike, rrezik për cirrozë
*Shëndeti mendor: depresioni, çrregullimi i mungesës së vëmendjes, autizmi, nervozizmi
*Gjumi dhe frymëmarrja: çrregullime të gjumit, apnea
*Zgavra orale: infeksione të mishrave të dhëmbëve, dëmtim të dhëmbëve.
Simptomat tek të moshuarit.
Tek popullata e moshuar, aftësia e reduktuar e lëkurës për të prodhuar vitaminë D rrit rrezikun e:
*Osteoporoza dhe osteopenia
*Fraktura të shpeshta
*Masë dhe lëvizshmëri e reduktuar muskulore
Sipas Manualit MSD, të rriturit më të moshuar kanë nevojë për sasi më të larta të vitaminës D për të ruajtur nivele të qëndrueshme në gjak.
Kush duhet të kontrollojë nivelet e vitaminës D?
Përveç njerëzve me sëmundje kronike të mëlçisë, veshkave ose sistemit tretës, grupet e rrezikut përfshijnë:
*Personat që rrallë kalojnë kohë në diell
*Njerëzit që mbajnë shami koke për arsye fetare ose kulturore
*Njerëzit me lëkurë më të errët, të cilët kanë nevojë për më shumë rrezatim UV për të prodhuar sasi të mjaftueshme të vitaminës D
Shënim: avokadot, megjithëse përmenden shpesh, nuk përmbajnë vitaminë D.
Simptomat e mbidozës
Mbidoza akute e vitaminës D (më shpesh për shkak të marrjes së tepërt të suplementeve) mund të shkaktojë:
*Humbje e oreksit
* Të përziera dhe të vjella
*Lodhje, nervozizëm
*Tension i lartë i gjakut
Mbidoza kronike çon në rritje të niveleve të kalciumit në gjak, i cili mund të depozitohet në mushkëri dhe veshka. Trajtimi përfshin ndërprerjen e vitaminës dhe mbikëqyrjen mjekësore.
Vitamina D luan një rol kyç në shëndetin e të gjithë trupit - nga kockat, te imuniteti, e deri te gjendja mendore.
Njohja në kohë e simptomave të mungesës mund të parandalojë komplikime serioze.
bubullimalana@gmail.com